فوتبالِ با چشم‌انداز

مدت‌ها بود که ایده‌ی یک نشریه درباره‌ی تجارت و مدیریتِ فوتبال را در سر داشتیم. بیشتر هم به این فکر می‌کردیم که نشریه جنبه‌ی آموزشی-‌اطلاع‌رسانی داشته باشد و مخاطبان‌اش مدیران و تصمیم‌گیرانی در ورزش باشند که اغلب‌شان در ایران تخصص ندارند و با این نشریه بتوان حداقل تا حدی دانش‌ و آگاهی‌شان را نسبت به مسائل روز اقتصادی فوتبال بالاتر برود.

در ابتدا اصلاً به توزیع عمومی و فروش نشریه فکر نمی‌کردیم، چون اولاً کسی پیدا نمی‌شد که روی چنین نشریه‌ای با مخاطبان خاص‌اش سرمایه‌گذاری کند، دوماً فرض‌مان بر این بود که قاعدتاً به سختی به فروش‌ خواهد رفت.

اما همان ایده‌ی ابتدایی هم عملی نشد تا اینکه عزیز محمدی رییس سازمان لیگ شد و اولین شماره‌ی نشریه‌ی «چشم‌انداز فوتبال» در آغاز سال 1387 درآمد. نشریه برای مدیران‌ باشگاه‌ها، فدراسیون‌ها، هیات‌های استان‌ها و حتی نمایندگان مجلس فرستاده شد. کار تولید محتوا و صفحه‌بندی با ما بود و چاپ و توزیع مجله با سازمان لیگ. «چشم‌انداز فوتبال» ابتدا دوماه‌نامه بود، اما بعد از چند شماره به صورت فصل‌نامه درآمد و قطع‌اش هم کوچک شد و لوگویش هم تغییر کرد. تصور ما این بود که در این صورت مدیرانِ کم‌حوصله‌ی ورزش راحت‌تر می‌توانند نشریه را همراه خود داشته باشند و وقت بیشتری برای مطالعه‌ی مطالب آن دارند.     

در هر شماره‌ی «چشم‌انداز» درباره‌ی موضوعی، یک پرونده وجود دارد و علاوه بر آن، مجله بخش‌های ثابتی هم دارد: اقتصاد و مدیریت، تلویزیون و رسانه، فوتسال، زنان، فرهنگ فوتبال، زیرساخت‌ها و غیره. در هر شماره حداقل یکی دو مطلب در هر بخش کار می‌شود. رویکرد مجله ضمن آنکه علمی-کاربردی‌ست، با مثال‌ها و کیس‌های تازه، خبری هم هست و اتفاقات روز را هم پوشش می‌دهد.

با اینکه توزیع «چشم‌انداز فوتبال» مطلوب نبود، اما به مرور زمان شناخته‌شده‌تر شد و جایگاه خود را پیدا کرد. حتی در محافل آکادمیک خیلی زود شناسانده شد. تا حدی که اساتید تربیت بدنی و مدیریت ورزش در دانشگاه‌ها، به گفته‌ی خود آن را با خود سر کلاس می‌بردند و اگر شماره‌ای به دست‌شان نمی‌رسید پی‌گیری می‌کردند.

پس از انتشار شانزده شماره و سه سال تلاش برای گرفتن امتیاز، سازمان لیگ پارسال بالاخره موفق شد. سرانجام شماره‌ی هفدهم نشریه زمستان 90 در 10 هزار نسخه چاپ شد و با قیمت هزار تومان روی دکه‌ها رفت. استقبال دور از انتظار بود و با اینکه تعداد کمی به دکه‌ها رسید، طوری که فقط بعضی‌ از دکه‌ها آن را داشتند آن هم چهار پنج عدد، اما باز هم تصور نمی‌کردیم که همان تعداد هم فروخته شود. چون جدای اینکه نشریه‌ای خاص است، اصلاً شناخته‌شده هم نبود در میان عموم و تبلیغاتی هم صورت نگرفته بود.

در هر صورت این تجربه یک برداشت رایج - یا بهتر بگوییم یک پیش‌داوری - در مورد نشریات ورزشی در ایران را از میان برد. حداقل برای من که همیشه نسبت به آن بدبین بودم. اینکه نشریه‌ی ورزشی در ایران به خاطر سطح سواد و سلیقه‌ی مخاطب‌اش، حتماً باید عامه‌پسند باشد تا بتواند بفروشد و توجیه اقتصادی داشته باشد. می‌دانم که حالا با همین یک شماره و این تعداد کم فروش نمی‌توان عکس این را نتیجه گرفت و گفت که نشریات ورزشی می‌توانند نخبه‌گرا باشند! اما گمان نمی‌کنم اگر چنین نشریه‌ای با آن بازار هدف‌ِ قابل ملاحظه، به طور منظم منتشر شود خیلی وضع‌اش از روزنامه‌های ورزشی فعلی بدتر باشد که به جز یکی دو تاشان، بقیه در بهترین حالت 15 تا 20 هزار تیراژ دارند با درصد قابل توجهی برگشتی!

البته وضعیت «چشم‌انداز فوتبال» متاسفانه با تغییر و تحولات صورت گرفته در فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ فعلاً نامشخص است. به خصوص اگر همان طور که شنیده می‌شود، کفاشیان در آینده‌ای نزدیک از فدراسیون برود، معلوم نیست مدیریت جدید بخواهد نشریه را چاپ کند یا نه، و تازه اگر هم بخواهد تولید محتوای آن را به کی برون‌سپاری خواهد کرد. در هر حال امیدوارم «چشم‌انداز فوتبال»ها به این راه ادامه دهند، چون دست‌کم برای من، بعد از این تجربه روشن شد که چقدر به چنین رسانه‌ای در کشور نیاز است.      

تکمیلی:
برخی از شماره‌های قبلی «چشم‌انداز فوتبال» را می‌توانید در سایت سازمان لیگ از اینجا دانلود کنید.

وقتی بازیکنان زن از خبر حذف می‌شوند!

حالا نه اینکه کلاً انتظار زیادی از اخبار ورزشی شبکه‌ی خبر برود! چون ابتدایی‌ترین اصول هم معمولن در اخبار ورزشی این شبکه رعایت نمی‌شود. نتیجه‌ها شفاهی و خیلی ناقص گفته می‌شود، تصاویری که روی خبر گذاشته می‌شود خیلی وقت‌ها آرشیوی‌ست و اصلن مربوط به آن خبر نیست، گاهی صحیح و کامل بودن خبر فدای نگاه ایدئولوژی‌زده می‌شود  و یا بعضن معلوم می‌شود که نویسنده‌ی خبر اصلن با قوانین و اصطلاحات تخصصی در خیلی از رشته‌ها آشنایی ندارد.

اما این یکی دیگر شاهکار بود! گوینده می‌خواهد اخبار و نتایج تورنمنت تنیس هاپمن کاپ را اعلام کند، آن وقت می‌گوید که توماس بردیچ با پیروزی برابر ماردی فیش چک را در برابر آمریکا سه بر صفر «جلو انداخت!» انتظار برای اینکه یک توضیح بیشتر بشنوید که خب آن دو بازی دیگر نتیجه‌اش چه بوده که حالا چک «جلو افتاده»، بی‌فایده است! گوینده سریع سراغ نتیجه‌ی یک بازی دیگر در این تورنمنت می‌رود و اتفاقن آن را هم به همین شیوه اعلام می‌کند: گریگور دیمیتروف با غلبه بر فردریک نیلسن، بلغارستان را دو بر یک از دانمارک جلو انداخت!

دیگر هیچ اشاره‌ای نشد که هاپمن کاپ اصلن چیست و مگر چند تا بازی برگزاری می‌شود که حالا نتایج دو بر یک یا سه بر صفر شده؟ و مگر بازی دیگری هم مانده که می‌گوید «جلو انداخت»؟ شاید گوینده پیش خودش فکر کرده که چون این رقابت‌ها هم تیمی است، مثل جام دیویس پنج مسابقه بین تیم‌های دو کشور برگزار می‌شود!

«هاپمن کاپ» در کنار جام دیویس (مردان) و فدریشن کاپ (زنان) تنها رقابت تیمی در تنیس است، با این تفاوت که به صورت مختلط برگزار می‌شود. خیلی هم ایده‌اش اتفاقن جالب است! به این صورت که اول زن‌ها با یکدیگر بازی می‌کنند، بعد مردها و آخر سر هم یک مسابقه‌ی دو نفره‌ی مختلط برگزار می‌شود. هر تیمی که دو بازی از این سه بازی را ببرد پیروز شده. هر سه مسابقه هم در یک روز برگزار می‌شود. این تورنمنت در آغاز هر سال به مدت یک هفته برگزار می‌شود و هشت تیم در آن شرکت می‌کنند که در دو گروه چهار تیمی تقسیم می‌شوند و در نهایت دو تیم اول به فینال راه پیدا می‌کنند.

اما گوینده‌ی ما اصلن اشاره‌ای به این مسائل نکرد و نگفت که در همان روز پترا کویتوا هم بتانی متک را برده و در دوبل مختلط هم او و بردیچ بر فیش و متک پیروز شده‌اند و چک در مجموع آمریکا را سه بر صفر شکست داده و حالا در گروه A صدرنشین است! همه‌ی بیننده‌ها در جریان‌اند که خبر خلاصه شده؟ یا نکند واقعن اشکالی دارد اگر نتایج زنان هم اعلام شود؟ مشکلی پیش می‌آید اگر در اخبار اعلام کنیم که یک رقابت تیمی مختلط در تنیس هست که زنان و مردان با هم برای کشورشان به میدان می‌روند؟ حتی شده در حد اعلام نتایج که بیننده گیج نشود که چطور در ورزشی انفردای، با برگزاری یک بازی یک کشور از یک کشور دیگر سه بر صفر جلو نیفتد؟ اگر پاسخ مثبت است، چه اصراری‌ست که حتمن اخبار مربوط به این تورنمنت اعلام شود؟