میزبانی جام ملت‌های آسیا؛ از ادعا تا واقعیت
***
بعید است کسی پیدا شود که بگوید گرفتن میزبانی و برگزاری رویداد بزرگ بین‌المللی کار خوبی نیست و فوتبال ایران نباید به دنبال آن باشد. همه می‌دانند میزبانی رویدادی مثل جام ملت‌های آسیا می‌تواند چه اثرات مطلوبی روی رشد و توسعه‌ی فوتبال در کشور و به خصوص بهبود زیرساخت‌ها و افزایش سطح دانش و تخصص نیروی انسانی بگذارد، و فوتبال ایران، با گذشت 36 سال از میزبانی جام ملت‌های آسیا، چقدر تشنه‌ی میزبانی از رویدادهای معتبر بین‌المللی‌ست.
فدراسیون فوتبال هم ـ حداقل در ظاهر ـ به دنبال آن است که میزبانی تورنمنت‌های بین‌المللی را بگیرد. فعلاً در عمل مهم‌ترین رویداد بین‌المللی‌ای که ایران توانسته در این چند سال اخیر بگیرد، جام ملت‌های زیر 16 سال آسیا در سال 2012 بوده که آن هم در شرایطی اتفاق افتاد که فلسطین تنها رقیب ایران برای میزبانی این رقابت‌ها بود و کشور دیگری درخواست میزبانی جام ملت‌های نوجوانان آسیا را نداده بود.
تا کنون تمامی تلاش‌ها – جدی و غیرجدی- برای گرفتن میزبانی جام ملت‌های آسیا ناکام مانده است. آخرین ناکامی ایران برای میزبانی سال 2011 بود که در نهایت به قطری رسید که سرمایه‌گذاری زیادی انجام داد و به گواه ناظران یکی از باکیفیت‌ترین تورنمنت‌ها را در تاریخچه‌ی این رقابت‌ها برگزار کرد. برای برگزاری مسابقات سال 2019 نیز ایران بار دیگر تمایل خود را ابراز کرده و به ادعای مسئولین فدراسیون فوتبال، این بار از شانس خوبی هم برخوردار است. ایران در شرایط فعلی کار بسیار دشواری برای برگزاری تورنمنتی با استانداردهای جام ملت‌های آسیا دارد. از کمبودهای زیرساختی مانند فرودگاه و راه و هتل و استادیوم و زمین تمرین گرفته تا مشکلاتی مانند انتقال بانکی و گمرک و فروش آنلاین بلیت و به‌خصوص مساله‌ی ورود زنان به استادیوم که نهادهای بین‌المللی ورزشی بارها نشان داده‌اند به هیچ عنوان بر سر آن کوتاه نخواهند آمد.
معلوم نیست مسئولین با چه تحلیلی ادعا می‌کنند که ایران شانس خوبی برای گرفتن میزبانی دارد. آیا گرفتن میزبانی جام ملت‌های آسیا بعد از آن تورنمنت باکیفیتی که قطری‌ها پارسال برگزار کردند، در شرایط کنونی واقع‌بینانه است؟ آیا برنامهی مدونی برای برطرف کردن این کمبودها و رسیدن به استانداردهای لازم برای برگزاری تورنمنتی مثل جام ملت‌های آسیا وجود دارد که مسئولین این قدر خوش‌بینانه اظهارنظر می‌کنند؟ تاملی در صحبت‌های آنها بیشتر نشان می‌دهد که هدف بیشتر خبرسازی و استفاده‌ی تبلیغاتی است تا اینکه واقعا کار کارشناسی‌ای انجام گرفته و برنامه‌ای در کار باشد.
محمدمهدی نبی، دبیر کل فدراسیون چندی پیش در گفت‌وگو با یک خبرگزاری گفته ایران و عربستان درخواست میزبانی جام ملت‌های آسیا در سال 2019 را داده‌اند. او در ادامه حتی ادعا کرده شانس ایران از عربستان هم بیشتر است! همین اظهارنظر نشان می‌دهد که مدیران فوتبال کشور ظاهراً حتی از رقبای خود نیز اطلاعی ندارند. در فاز اول درخواست میزبانی که کشورها صرفاً علاقمندی‌شان را اعلام می‌کنند و مهلت‌اش تا دوم فوریه (14 بهمن) بود، از قرار معلوم به جز ایران و عربستان سعودی، بحرین، امارات، عمان، تایلند و لبنان نیز درخواست‌شان را اعلام کرده‌اند. در میان این هفت کشور امارات در سال 1996، لبنان در سال 2000 و تایلند دو بار در سال‌های 1972 و 2007 سابقه برگزاری همین تورنمنت را دارند. بحرین و عمان نیز پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای در سال‌های گذشته کرده‌اند، چه داخل زمین و چه بیرون آن. به خصوص بحرین را باید از همین حالا با توجه به امکانات خوب و موفقیت‌اش در برگزاری جام خلیج فارس سال 2013 و البته تجربه‌اش در برگزاری رویدادهای بین‌المللی بزرگ ورزشی مانند گرندپری فرمول یک، و با توجه به اینکه تا به حال میزبان جام ملت‌های آسیا نبوده، به عنوان یکی از مدعیان اصلی میزبانی جام ملت‌های آسیا در سال 2019 محسوب کرد. ضمن آنکه عربستان و ایران که به گفته دبیر کل فدراسیون تنها کاندیداها هستند، هر دو اجازه ورود زنان به استادیوم را نمی‌دهند که یک عامل تعیین‌کننده برای میزبانی این رویداد است.آقای نبی در جای دیگری از صحبت‌هایش گفته «تصور»اش این است که در ماه مارس یا آوریل همین سال میلادی یعنی در آغاز سال 92 میزبان سال 2019 اعلام شود. چنین چیزی حتی از نظر کسی که اطلاعی درباره‌ی فرآیند اعطای میزبانی جام ملت‌های آسیا هم ندارد، باید قاعدتاً بعید باشد و عجیب است که دبیر کل فدراسیون چنین حرفی زده باشد. فرآیند درخواست میزبانی و تصمیم‌گیری کنفدراسیون فوتبال آسیا در کنگره این ارگان در نوامبر گذشته به تصویب رسید. بعد از اعلام علاقمندی کشورهای تا دوم فوریه، این کشورها باید تا اول ماه مه، مدارک آن را ارسال کنند. به دنبال آن بین ماه‌های اکتبر و دسامبر سال 2013 بازرسی از این کشورها صورت می‌گیرد. پس از آن کشورهای درخواست‌دهنده تا ماه مه سال 2014، یعتی خرداد سال 93، فرصت خواهند داشت تا درخواست نهایی‌شان را آماده و به ای‌اف‌سی ارائه کنند. دو ماه بعد از این تاریخ میزبان مسابقات در کنگره ای‌اف‌سی اعلام خواهد شد.
گرفتن میزبانی جام ملت‌های آسیا ناممکن نیست. حتی با وجود این رقبای قوی و با وجود شرایط دشوار فعلی ـ در صورت یک برنامه‌ریزی کارشناسی و دقیق ـ می‌توان از فرآیند درخواست میزبانی موفق بیرون آمد و با کار فراوان تا شش سال دیگر شرایط را فراهم کرد و به استانداردها رسید. اما در حال حاضر شواهد امر گویای چیز دیگری است.